Wat kun je voor een ander doen na angstige of schokkende incidenten?
Na een angstig incident vinden mensen het moeilijk om daar mee om te gaan en het duurt een tijdje voordat ze hun evenwicht weer terug gevonden hebben over wat er gebeurd is. Het levert voor mensen problemen op, hoe je met een dergelijke ervaring om moet gaan, zowel op korte als op lange termijn. Tijdens die periode zijn er verschillende dingen die je kunt doen om de ander te helpen.
Bedenk dat, zelfs na zeer ernstige incidenten, de meeste mensen herstellen met hulp van hun familie en vrienden, alhoewel het een paar weken of maanden kan duren voordat de dingen weer normaal worden.
De bedoeling van deze tips is, om met suggesties te komen hoe je je beste je vriend of collega kan=kunt helpen om door deze moeilijke periode heen te komen. Het doel is om ze te helpen met een begin van het herstel proces en om hun emotionele pijn wat te verminderen.
Na een traumatisch incident gebeurt het vaak dat mensen allerlei emoties hebben: ze zijn bang, geschokt, verdoofd, verdrietig, schuld, gefrustreerd, boos en hulpeloos. Deze reacties zijn normaal na een stressvol incident maar in de meeste gevallen, zal het na verloop van tijd minder worden.
Mensen gaan verschillend om met trauma’s . Er is geen goede of foute manier, maar de meeste mensen hebben baat bij de volgende manieren. Je collega of vriend is misschien weinig gemotiveerd en heeft nergens zin in; probeer ze vriendelijk aan te moedigen om een paar van de dingen te doen die hieronder beschreven staan. Die activiteiten zullen hem/haar helpen om weer gemotiveerd te worden; ze zullen hem/haar helpen om zichzelf weer op de rails te zetten op de weg naar herstel.
Zorg voor praktische steun en aanmoediging.
- Erken dat ze een extreem stressvol incident hebben meegemaakt. Ze hebben misschien tijd en ruimte nodig om zelf te erkennen wat ze hebben meegemaakt. Je kunt helpen door ze praktische steun te bieden bij dingen zoals hulp bij het huishouden of zorgen voor de kinderen.
- Het is belangrijk voor mensen om informatie te krijgen over de feiten, maar het is niet goed om teveel te focussen op tv, radio, of geschreven materiaal over de gebeurtenis (zoals kranten, rapportage, aangifte etc). Moedig ze aan om de blootstelling aan de media te beperken. Bied ze aan om het nieuws voor ze bij te houden en ze te informeren als er nieuwe informatie komt, zodat ze niet de behoefte voelen om constant het nieuws te moeten volgen.
- Moedig ze vriendelijk aan om voor zichzelf te zorgen. Moedig ze aan om voldoende rust te nemen( zelfs al gaat het slapen slecht), om regelmatig en gezond te eten, om te gaan sporten( wandelen, fietsen, zwemmen) en om het gebruik van koffie, sigaretten, drugs en alcohol te verminderen. Help ze om tijd te maken voor ontspanning.
- Moedig ze aan om de normale routine weer op te pakken, dat helpt ze om weer een gevoel van structuur en controle over het leven te krijgen. Help ze om te starten met kleine dagelijkse doelen en laat ze zien dat het de goede kant op beweegt. Zorg ervoor dat ze zichzelf niet in te veel activiteiten storten als een manier om nare gevoelens of herinneringen te vermijden, moedig ze dan aan om het rustiger aan te doen.
- Ga samen plezierige dingen doen. Het is belangrijk om langzaam aan plezierige activiteiten te hervatten. Moedig ze aan om tenminste elke dag één ding te doen dat ze fijn vinden.
- Help mensen om over besluiten na te denken, maar beslis niet voor ze. Adviseer ze om geen belangrijke beslissingen te nemen over werk, verhuizen en relaties in een periode direct na een trauma. Dat kan later altijd nog.
Zorg voor emotionele steun
Je collega of vriend wil misschien met je over het incident praten of over hun gevoelens. Als dat zo is, probeer dan te luisteren. Als het mogelijk is probeer dan op een tijdstip te praten dat je niet gestoord wordt en als jullie beiden geen haast hebben of te moe zijn. Je wilt misschien de persoon geruststellen dat je emotionele pijn kunt verwachten na zo’n incident. Zelfs een normale manier van verwerken kost veel tijd en energie.
Praten op zich kan pijnlijk zijn en de persoon kan van streek raken. Dat is een natuurlijk deel van met een trauma omgaan – jij hoeft er niet voor te zorgen dat deze onrust verdwijnt. Als het er naar uitziet dat de persoon genoeg heeft gehad, dan kun je aanbieden om een andere keer verder te praten – “als je dat wilt dan kunnen we morgen verder praten….”
Luisteren is erg belangrijk, maar soms is het moeilijk omdat je niet weet hoe je moet reageren. Jij hoeft niet de “juiste dingen” te zeggen; er zijn geen “ juiste dingen” om te zeggen, maar hieronder staan een paar aanwijzingen:
- als de persoon je vertelt over zijn ervaring, luister dan goed. Probeer te snappen waarom ze elk specifiek stukje informatie aan je willen vertellen. Probeer jezelf in in hun situatie in te leven. Onderbreek het verhaal van de persoon niet, geef geen voorbeelden uit je eigen leven, of praat niet over jezelf. Probeer om simpele geruststellingen te vermijden zoals, “ik weet hoe jij je voelt”, of “het komt allemaal weer goed”.
- Moedig mensen vriendelijk aan om te vertellen, om te blijven vertellen, door richtinggevende vragen te stellen zoals: “Zou het je helpen om over het incident te vertellen? Wat zijn voor jou de belangrijkste dingen waar jij je zorgen over maakt op dit moment? Je hebt een zware tijd achter de rug, hoe gaat het met je, hoe gaat het met (Fred)?
- Je kunt er op reageren met opmerkingen zoals: “het is echt zwaar om door zoiets heen te moeten gaan”; “dit is een zo’n moeilijke tijd voor je”; “Soms kunnen dit soort situaties overweldigend zijn en het is moeilijk om licht aan het eind van de tunnel te zien”.
- Nadat je geluisterd hebt naar wat iemand je verteld heeft, kun je ze laten zien dat je geluisterd hebt door terug te geven wat ze gezegd hebben, of het in je eigen woorden samen te vatten. Je kunt je reactie beginnen met zoiets als: “ je lijkt erg …..; Het klinkt als ….; Heb ik het goed begrepen dat je …..; Logisch dat jij je …. voelt. ”
- Moedig mensen aan om constructief over hun leven te denken. Help ze om dingen te plannen die ze graag doen en erken hun bereikte succes in het ermee omgaan. Bijvoorbeeld, “wat zou je kunnen helpen om je beter te gaan voelen, is er iets dat ik voor je kan doen of voor je kan regelen?””Maak jij je zorgen over iets of zijn er problemen die we samen kunnen aanpakken?””Wat heb je in het verleden gedaan om je beter te gaan voelen in moeilijke situaties?”
Als de persoon niet over zijn ervaring of gevoelens wil praten, forceer het dan niet. Probeer bij ze te zijn en focus op praktische hulp en andere gespreksonderwerpen. Als iemand een tijdje alleen wil zijn, laat ze dan even alleen en met rust. Echter het is een goed idee voor ze om niet te geïsoleerd te raken en een moedig ze aan om een deel van elke dag een beetje gezelschap te hebben.
Verdere hulp
Misschien wil je verdere ondersteuning uitzoeken of specialistische hulp voor je collega/vriend. Als de persoon zich erg onrustig, angstig, of wanhopig blijft voelen, of als ze helemaal niet hun gewone functies of activiteiten kunnen doen( thuis, op het werk, op school etc.) moedig ze dan vriendelijk aan en steun ze om professionele hulp te zoeken.
Hulp krijgen is niet altijd simpel en als je collega/vriend niet zo goed klikt met de eerste persoon die ze gevonden hebben, moet je misschien volhouden. De beste plek om te beginnen is bij je huisarts. Als die niet kan helpen, dan kan hij/zij je verwijzen naar iemand die dat wel kan.